ΒΡΑΥΡΩΝΑ
Επιτύμβιο ανάγλυφο στη θεά Άρτεμη, 4ος αι. π.Χ., Μουσείο Βραυρώνας.
Η Βραυρώνα βρίσκεται στη νοτιοανατολική ακτή της Αττικής στον όρμο της Βραυρώνας που διασχίζεται από τον μικρό ποταμό Εράσινο. Ο φυσικός όρμος της Βραυρώνας στάθηκε η βασική αιτία για την πρώτη εγκατάσταση ανθρώπων ήδη στα νεολιθικά και κυρίως στα πρωτοελλαδικά χρόνια (3500 - 2000 π.Χ.), καθώς η ευνοϊκή του θέση εξασφάλιζε επικοινωνία με τα νησιά των Κυκλάδων και τη Μικρά Ασία. Η Βραυρώνα υπάγεται στον σημερινό Δήμο Μαρκόπουλου.
Όστρακα που βρέθηκαν στην ανατολική πλευρά του λόφου της προϊστορικής ακρόπολης, εκεί που βρίσκεται το σημερινό Μουσείο της Βραυρώνας, χρονολογούνται στη νεολιθική εποχή. Στην γύρω περιοχή βρέθηκε κεραμική πρωτοελλαδικής εποχής (2650 - 2000 π.Χ.) Κατά τη μεσοελλαδική εποχή (2000 - 1600 π.Χ.) ο οικισμός εξελίχθηκε σε οργανωμένη κοινότητα και έφτασε σε υψηλό σημείο ανάπτυξης όπως αποδεικνύουν τα πολλά λείψανα κατοικιών, που αποκαλύφθηκαν στην κορυφή του λόφου και στο ψηλότερο μέρος της βόρειας πλευράς του, καθώς και η άφθονη, άριστης ποιότητας, κεραμική. Επίσης η παρουσία περιβόλων και τειχών μαρτυρεί είτε ότι οι κάτοικοι είχαν δεχτεί επιθέσεις, είτε ότι διαβλέποντας τον κίνδυνο εχθρικής επιδρομής έκτισαν τείχη για να προστατεύσουν τον οικισμό τους. Κατά τη διάρκεια της μεσοελλαδικής περιόδου (1600 - 1100 π.Χ.) η θέση ήταν πυκνότερα κατοικημένη. Στο τέλος της μυκηναϊκής εποχής φαίνεται ότι ο οικισμός παρακμάζει και εγκαταλείπεται. Λείψανα από τους γεωμετρικούς (9ος - 8ος αι. π.Χ.) και αρχαϊκούς (7ος - 6ος αι. π.Χ.) χρόνους έχουν επίσης εντοπιστεί στην περιοχή, ενώ ερείπια οικισμού βρέθηκαν και στις δυτικές και νότιες πλαγιές του λόφου που εκτείνεται μεταξύ των θέσεων "Κήποι" και "Μετόχι" της Βραυρώνας, όπου βρισκόταν ο δήμος των Φιλαϊδών. Στους λόφους γύρω από το ιερό και την πεδιάδα ανακαλύφθηκαν λείψανα τάφων γεωμετρικών χρόνων. Στην αρχαϊκή περίοδο (700 - 508 π.Χ.) τοποθετείται ο παλαιότερος ναός της Αρτέμιδας. Έντονη οικοδομική δραστηριότητα στο ιερό παρατηρήθηκε από τα μέσα του 5ου και καθ' όλη τη διάρκεια του 4ου αι. π.Χ. Το ιερό, εκτός από το ναό, περιελάμβανε πολλά οικοδομήματα. Πολλά από αυτά έφεραν στο φως οι ανασκαφές ενώ άλλα δεν έχουν εντοπιστεί ακόμη, αλλά μαρτυρούνται σε επιγραφές. Στον λόφο όπου βρισκόταν αυτός ο οικισμός ήταν κτισμένο το ιερό της Βραυρωνίας Αρτέμιδος που αποτελεί ένα απο τα αρχαιότερα και πιο σεβαστά ιερά της Αττικής. Το ιερό της θεάς και ο γύρω χώρος αποτελούν τον αρχαιολογικό χώρο της Βραυρώνας. Η Βραυρώνα ήταν μια από τις 12 αρχαίες πόλεις της Αττικής που συνενώθηκαν στον αρχαίο δήμο της Αθήνας από τον ήρωα Θησέα. Ονομάστηκε έτσι από τον ήρωα Βραύρωνα. Σύμφωνα με την παράδοση στο ιερό υπήρχε το άγαλμα της θεάς που είχαν μεταφέρει κατόπιν εντολής της Άρτεμης ο Ορέστης και η Ιφιγένεια από την Ταυρίδα. Από το 700 π.Χ. περίπου αρχίζει η περίοδος ακμής του ιερού, που φτάνει στο αποκορύφωμά της κατά το δεύτερο μισό του 5ου αι. π.Χ. και σε όλη σχεδόν τη διάρκεια του 4ου αι. π.Χ. Κέντρο της λατρείας παρέμενε πάντοτε ο αρχικός πυρήνας του ιερού, γύρω από το ναό της Αρτέμιδας και τον τάφο της Ιφιγένειας, στη βόρεια βραχώδη πλαγιά του λόφου της ακρόπολης. Το ανάλημμα και μια γέφυρα που είχαν προορισμό την προστασία του ιερού από τα νερά δεν μπόρεσαν να το προφυλάξουν από μεγάλη καταιγίδα γύρω στο 300 π.Χ. οπότε ο χώρος καταχώθηκε. Το ιερό παρέμεινε έτσι ως το 1948 που ξεκίνησε η συστηματική ανασκαφή του. 
Ο Ναός της Αρτέμιδος, Βραυρώνα.
Μικρό αλλά πολύ ενδιαφέρον, το Μουσείο της Βραυρώνας φιλοξενεί ευρήματα από τις περιοχές της Βραυρώνας, της Αναβύσσου και άλλων γειτονικών περιοχών της Αττικής, σε πέντε χώρους. Τα εκθέματα, αγγεία, καθρέπτες, ειδώλια, νεκρικά ανάγλυφα, καθώς και ένας αριθμός γλυπτών νεαρών αγοριών και κοριτσιών που χορεύουν σε παραστάσεις των εορτών, καλύπτουν την περίοδο από τη Χάλκινη Εποχή μέχρι τους Ρωμαΐκούς χρόνους. Τα πλέον σημαντικά ευρήματα είναι αυτά του Ναού της Αρτέμιδας.
Ο μικρός ποταμός Εράσινος, κοντά στο ιερό, πάντα τροφοδοτούσε και εμπλούτιζε τα χώματα της περιοχής και ευνοούσε τη χλωρίδα και την πανίδα της, πλημμύριζε συχνά το χώρο του ιερού, λόγος που μάλλον ωδήγησε στην εγκατάλειψή του στις αρχές του 3ου αι. π.Χ. Σήμερα η περιοχή καλύπτεται από το πρόγραμμα Natura 2000 ως Χώρος Κοινοτικής Σημασίας (SCI) κάτω από το όνομα “Vravrona – Coastal Marine Zone”. Η 2η Εφορία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, ο Δήμος Μαρκόπουλου, η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, η τοπική κοινότητα καθώς και το Διεθνές Αεροδρόμιο της Αθήνας Ελ. Βενιζέλος μεριμνούν για την προστασία και διαχείριση της περιοχής εξασφαλίζοντας έτσι τη βιωσιμότητα και τη διαθεσιμότητα της στους επισκέπτες. 
Ο Ναός της Αρτέμιδος, Βραυρώνα.
|
 |
